Otizm Spektrum Bozukluğu, Sorular ve Cevaplar

Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir? Otizm Spektrum Bozukluğu, bebek anne karnındayken başlayan beyin değişiklikleri ile giden nörogelişimsel bir bozukluktur. Bu değişikliklerin etkileri bebek büyüdükçe davranışlarda görülür. Sosyal becerilerde bozulmalar ve sınırlı, tekrarlayıcı davranış- ilgi alanları vardır. 

Otistik Bozukluk, Asperger Sendromu, Yaygın Gelişimsel Bozukluk BTA ne demek? Otizm spektrum bozukluğu tanı değerlendirmesi ülkemizde genellikle Amerika Psikiyatri Birliği’nin 2013’te yayınlanan DSM V tanı kitapçığın göre yapılmaktadır. Daha önce kullanılan tanı kitapçığında otizm spektrum bozuklukları 5’e ayrılmıştır, DSM V’te ise bu tanılar aynı ad altında toplanmıştır. Yani otizm spektrum bozukluğu tanısı bu tanıların hepsini kapsar.

Neden olur? Genetik en önemli etkendir. Çevresel ve genetik faktörler etkileşim halindedir.

Aşılar otizme neden olur mu? Hayır, aşıların otizme neden olmadığı pek çok bilimsel çalışma ile kanıtlanmıştır.

Ancak aşılarda bulunan “thiomersal” yani etil civa, vücuttan 4-9 günde atılır, yani birikip zehirlenme yapmaz. Vücuttan atılması güç olan civa türü metil civadır, metil civa aşılarda bulunmaz. Yapılan çalışmalarda thiomersal ile otizm arasında hiçbir ilişki saptanmamıştır.

Televizyon izlemek/bilgisayar ve tablet oyunları otizme sebep olur mu? Hayır, otizmin sebebi elektronik aletler değildir. Ancak var olan otizm belirtilerini ağırlaştırırlar. Otizm olmayan çocuklarda otizm benzeri bulgular oluşturabilirler.

Bebeklerde belirti olur mu? Olur, ancak ilk iki yaşta belirtilerin fark edilmesi ve normalden ayırt edilmesi çok güçtür. Aile, otizmden şüpheleniyorsa, mutlaka uzman görüşü almalıdır. Bu aylarda tanı koymak mümkün değildir, tanı değerlendirmesi 3 yaş sonrası yapılır.

Erken dönemde şüphe oluşturan belirtiler:

• 6 ay - gülümseme yok
• 12. ay – babıldama yok
• 12. ay – işaret etme (ilgisini çeken nesneyi anne-babasına gösterme), el sallama yok
• 16. ay – kelime yok
• 24. ay – iki kelimelik anlamlı cümle yok
• Dil ve sosyal becerilerde gerileme (herhangi bir ayda)

Belirtiler nelerdir? Tanı DSM V tanı kriterlerine göre konulur:

• Sosyal iletişim ve etkileşimde bozulma

Sosyal ve duygusal karşılıklılıkta güçlükler (örn: karşılıklı konuşmayı sürdürememe)

Sözel olmayan iletişimde güçlükler (örn: vücut dilini kullanma ve anlama güçlüğü)

Arkadaş edinme, arkadaşlığı sürdürme, anlama güçlükleri)

• Tekrarlayıcı ve sınırlı davranışlar, ilgi alanları

Tekrarlayıcı hareketler, tekrarlayıcı konuşma

Aynılıkta ısrar

Olağan dışı, çok sınırlı ilgi alanları

Çevresel uyaranlara aşırı az veya aşırı çok tepki verme

Otizmden şüpheleniyorum, ne yapmalıyım? Otizm tanı değerlendirmesini yapması için mutlaka bir çocuk ve ergen psikiyatristine başvurmalısınız.

Tedavi nedir? Vazgeçilmez ve esas tedavi eğitimdir. İlaç tedavisi, otizme eşlik eden öfke, kendine zarar verme gibi durumları tedavi etmek için eklenebilir.